Divlje vrste flore, faune i gljiva pod kontrolom prometa

Branje i sakupljanje divljih vrsta biljaka i šumskih plodova, kao i gljiva, tradicionalna je delatnost, prvenstveno stanovnika brdsko planinskih krajeva naše zemlje. Ove ruralne krajeve odlikuju prostrane livade i očuvane šume s visokim stepenom biološke raznovrsnosti i velikim brojem autohtonih vrsta koje tu opstaju, daleko od izvora zagađenja i drugih negativnih uticaja. Usled neorganizovane i nekontrolisane eksploatacije komercijalno značajnih vrsta, uglavnom lekovitih biljaka i gljiva, ali i određenih životinjskih vrsta, čiji opstanak može biti ugrožen u budućnosti, ukazala se potreba za uspostavljanjem mehanizma kontrole ovih prirodnih resursa, odnosno kontrole sakupljanja divljih vrsta i količina koje se mogu sakupljaju i prometovati.

U svrhu očuvanja biodiverziteta Srbije, a na osnovu stručnih procena stanja populacija vrsta koje se sakupljaju iz prirode, zakonskom regulativom je uspostavljen njihov sistem zaštite. Donošenjem Uredbe o stavljanju pod kontrolu korišćenja i prometa divlje flore i faune („Službeni glasnik RS“, br. 31/2005, 45/2005, 22/2007, 38/2008, 9/2010 i 69/2011), koja je usklađena sa Zakonom o zaštiti prirode i Pravilnikom o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva, trenutno je obuhvaćeno 97 zaštićenih vrsta, od čega su 63 biljne vrste, 2 vrste lišajeva + rod Usnea sa 8 vrsta, 15 vrsta gljiva i 9 vrsta životinja.

Uredbom se određuju zaštićene divlje vrste flore, faune i gljiva, čije se sakupljanje iz prirodnih staništa, korišćenje i promet stavljaju pod kontrolu i određuje visina naknade za njihovo korišćenje.

Link na dokument:
Uredba o stavljanju pod kontrolu korišćenja i prometa divlje flore i faune („Službeni glasnik PC”, 31/2005, 45/2005, 22/2007, 38/2008, 9/2009, 69/2011 i 95/2018 – dr. propis)

Cenovnik divlje flore, faune i gljiva koje se mogu sakljupati u 2019. godini.

Ukupne količine zaštićenih vrsta koje se sakupljaju i stavljaju u promet utvrđuju se na osnovu procene stanja vrsta u prirodnim staništima, a na osnovu nje se na godišnjem nivou određuje kontigent dozvoljenih količina za sakupljanje za svaku vrstu ponaosob u tekućoj kalendarskoj godini.

Link na dokument:
Kontigenti divlje flore, faune i gljiva koje se mogu sakupljati u 2019. godini

Ako stručnjaci Zavoda procene da je sakupljanjem u prethodnom periodu došlo do smanjenja brojnosti pojedinih zaštićenih vrsta u meri koja bi mogla da ugrozi opstanak vrste i dovede do poremećaja strukture i stabilnosti životnih zajednica čiji su one deo, aktom ministra nadležnog za poslove zaštite životne sredine, a na predlog Zavoda za zaštitu prirode Srbije, zabraniće se njeno sakupljanje na delu ili celokupnoj teritoriji Republike Srbije na određeni vremenski period.

Link na dokument:
Naredba o zabrani sakupljanja pojedinih zaštićenih vrsta divlje flore i faune u 2019.

Konkurs za izdavanje dozvola za sakupljanje iz prirode zaštićenih vrsta divlje flore, faune i gljiva sa definisanim količinama Ministarstvo objavljuje najkasnije do 1. marta tekuće godine. Pravo na sakupljanje stiču samo pravna lica koja po podnošenju zahteva za dobijanje dozvole za sakupljanje zaštićenih divljih vrsta ispunjavaju propisane uslove Konkursa i Ministarstvu uplate naknadu za korišćenje prirodnih resursa u iznosu od 10% od tržišne cene divljih vrsta utvrđene na godišnjem nivou.

Link na dokumenta:
Konkurs za izdavanje dozvola za sakupljanje iz prirode zaštićenih vrsta divlje flore, faune i gljiva u 2019. godini

Cenovnik divlje flore, faune i gljiva koje se mogu sakupljati u 2019. godini.

Stručna obuka sakupljača

Pravno lice, odnosno preduzetnik koji se bavi sakupljanjem zaštićenih divljih vrsta radi njihovog korišćenja i stavljanja u promet, odnosno otkupom sakupljenih vrsta, dužan je da organizuje stručnu obuku ili drugi oblik rada sa sakupljačima zaštićenih vrsta, da svake godine izvrši proveru znanja sakupljača i da sakupljačima izda potvrdu o stručnoj osposobljenosti sa rokom važenja za sakupljačku sezonu.

Potvrda sadrži:

• ime i prezime sakupljača zaštićenih vrsta,
• jedinstveni matični broj građana,
• adresu stanovanja,
• navod da je sakupljač osposobljen za sakupljanje zaštićenih vrsta za potrebe korišćenja i prometa;
• fizičko lice može sakupljati zaštićene vrste u komercijalne svrhe pod uslovom da ima potvrdu.

Pravno lice, odnosno preduzetnik koji je dobio dozvolu za sakupljanje i stavljanje u promet zaštićenih vrsta, dužan je da Ministarstvu zaštite životne sredine i Zavodu za zaštitu prirode Srbije po završetku sakupljačke sezone dostavi podatke o zaštićenim divljim vrstama koje su sakupljane, o sakupljenim količinama i stavljenim u promet do 31. januara tekuće godine za prethodnu godinu. Podaci se dostavljaju na obrascu o sakupljanju i prometu zaštićenih vrsta, koji se daje za svaku vrstu i svaku otkupnu stanicu (Obrazac OZV).

Link na dokument:
Obrazac OZV –Obrazac o sakupljanju i prometu zaštićenih vrsta, koji se daje za svaku vrstu i svaku otkupnu stanicu