GEODIVERZITET
Očuvanje i zaštita geonasleđa, reprezentativnog segmenta geodiverziteta Srbije, predstavlja značajan deo savremenog koncepta zaštite prirode.
Pojmom geonasleđe obuhvaćene su pojave i objekti - prirodna dobra sa naglašenim geološkim, geomorfološkim, hidrološkim, pedološkim i arheološkim obeležjem.
Objekti geonasleđa Srbije štite se od samih početaka institucionalne zaštite prirode, odnosno od osnivanja Zavoda, o čemu svedoče uredbe o zaštiti prirodnih objekata geonasleđa donete još 50-ih godina prošlog veka (Velika i Mala Ripaljka, Prebreza, Resavska pećina i dr.). U početku su to bile pojedinačne inicijative poznatih stručnjaka u ovoj oblasti, da bi se polovinom 90-ih godina XX veka otpočelo sa sistematskim izdvajanjem, vrednovanjem i pokretanjem zaštite objekata geonasleđa, kada su u ovu delatnost aktivno uključeni eminentni stručnjaci različitih disciplina nauka o Zemlji. Za svojih 60 godina postojanja i rada, Zavod je razvio mrežu zaštićenih objekata radi očuvanja zapisa i svedočanstava prošlosti na čitavoj teritoriji Republike, i time doprineo da se i geonasleđe svrsta kao neodvojiva komponenta prirodnih vrednosti.
Novi zamah ovoj oblasti dalo je formiranje međunarodnih asocijacija koje se bave identifikovanjem i prikazivanjem objekata geonasleđa, kao što je Evropska asocijacija za konzervaciju geološkog nasleđa – ProGEO, čija je članica i naša zemlja. Formiranjem Nacionalnog saveta za geonasleđe (ranije Nacionalni savet Srbije 1995. godine, a zatim Nacionalni savet Srbije i Crne Gore 2002. godine) započeta je jedinstvena praksa zaštite geonasleđa u nas.
Nacionalni savet je, na inicijativu ProGEO, preuzeo na sebe organizovanje ovih poslova i formirao 16 radnih grupa sa obavezom izrade Inventara geo-objekata po oblastima za koje je svaka radna grupa zadužena, uz pripremanje liste prioriteta u odnosu na značaj objekata.
Inventar objekata geonasleđa obuhvata oko 1150 geoloških, paleontoloških, geomorfoloških, speleoloških i neotektonskih objekata. Zavod je do sada zaštitio preko 80 objekata geonasleđa – uglavnom kao spomenike prirode, dok se značajan broj objekata našao u okvirima većih zaštićenih područja. U saradnji sa Nacionalnim savetom za geonasleđe, Rudarsko-geološkim fakultetom, Geografskim fakultetom i drugim institucijama koje se bave proučavanjem Zemlje, Zavod je uspostavio mrežu saradnje, promocije i popularizacije geonasleđa u Srbiji.
Pojmom geonasleđe obuhvaćene su pojave i objekti - prirodna dobra sa naglašenim geološkim, geomorfološkim, hidrološkim, pedološkim i arheološkim obeležjem.
Objekti geonasleđa Srbije štite se od samih početaka institucionalne zaštite prirode, odnosno od osnivanja Zavoda, o čemu svedoče uredbe o zaštiti prirodnih objekata geonasleđa donete još 50-ih godina prošlog veka (Velika i Mala Ripaljka, Prebreza, Resavska pećina i dr.). U početku su to bile pojedinačne inicijative poznatih stručnjaka u ovoj oblasti, da bi se polovinom 90-ih godina XX veka otpočelo sa sistematskim izdvajanjem, vrednovanjem i pokretanjem zaštite objekata geonasleđa, kada su u ovu delatnost aktivno uključeni eminentni stručnjaci različitih disciplina nauka o Zemlji. Za svojih 60 godina postojanja i rada, Zavod je razvio mrežu zaštićenih objekata radi očuvanja zapisa i svedočanstava prošlosti na čitavoj teritoriji Republike, i time doprineo da se i geonasleđe svrsta kao neodvojiva komponenta prirodnih vrednosti.
Novi zamah ovoj oblasti dalo je formiranje međunarodnih asocijacija koje se bave identifikovanjem i prikazivanjem objekata geonasleđa, kao što je Evropska asocijacija za konzervaciju geološkog nasleđa – ProGEO, čija je članica i naša zemlja. Formiranjem Nacionalnog saveta za geonasleđe (ranije Nacionalni savet Srbije 1995. godine, a zatim Nacionalni savet Srbije i Crne Gore 2002. godine) započeta je jedinstvena praksa zaštite geonasleđa u nas.
Nacionalni savet je, na inicijativu ProGEO, preuzeo na sebe organizovanje ovih poslova i formirao 16 radnih grupa sa obavezom izrade Inventara geo-objekata po oblastima za koje je svaka radna grupa zadužena, uz pripremanje liste prioriteta u odnosu na značaj objekata.
Inventar objekata geonasleđa obuhvata oko 1150 geoloških, paleontoloških, geomorfoloških, speleoloških i neotektonskih objekata. Zavod je do sada zaštitio preko 80 objekata geonasleđa – uglavnom kao spomenike prirode, dok se značajan broj objekata našao u okvirima većih zaštićenih područja. U saradnji sa Nacionalnim savetom za geonasleđe, Rudarsko-geološkim fakultetom, Geografskim fakultetom i drugim institucijama koje se bave proučavanjem Zemlje, Zavod je uspostavio mrežu saradnje, promocije i popularizacije geonasleđa u Srbiji.
Tako je 2004. godine, kada je naša zemlja bila predsedavajuća Radne grupe za jugoistočnu Evropu ProGEO (ProGEO WG1), organizovan Drugi naučni skup o geonasleđu Srbije sa međunarodnim učešćem, koji je bio od velikog naučnog i stručnog značaja za utvrđivanje stanja geonasleđa Srbije. U okviru aktivnosti na promociji i bližem upoznavanju javnosti sa vrednostima objekata geonasleđa, svojevremeno su organizovana studijska putovanja (GEO-trip) i stručne ekskurzije, međunarodni kamp studenata, eduaktivna geo-staza u NP „Tara“, i drugo.
Plato Rajca, Sava Simić
PP Stara planina, Srđan Marinčić
NP Đerdap – Kanjon Boljetinske reke, Srđan Marinčić
NP Đerdap, Srđan Marinčić
Midžor, Sava Simić
NP Đerdap, Srđan Marinčić
NP Đerdap – Kanjon Boljetinske reke, Srđan Marinčić
Medvednik, Sava Simić
SRP Rtanj, Srđan Marinčić
NP Đerdap – Kanjon Boljetinske reke, Srđan Marinčić
