NAZIV I VRSTA PRIRODNOG DOBRA
Specijalni rezervat prirode „Jelašnička klisura“.
NACIONALNA KATEGORIJA
Ι kategorija zaštite - zaštićeno područje međunarodnog, nacionalnog, odnosno izuzetnog značaja.
POVRŠINA
115,73 ha.
REŽIM ZAŠTITE
Režim zaštite II (drugog) stepena.
OPŠTINA/E
Niš, K.O. Čukljenik i K.O. Jelašnica.
PRETHODNA ZAŠTITA
Nije bilo zaštite pre 1995. Godine.
AKT O ZAŠTITI
Uredba o zaštiti specijalnog rezervata prirode „Jelašnička klisura“ („Službeni glanik RS“, br. 9/1995).
UPRAVLJAČ
Javno preduzeće „Srbijašume“.
KRATAK OPIS
Jelašnička klisura je zaštićena radi očuvanja staništa prirodnih retkosti, endemo-reliktnih vrsta srpske ramondije (Ramonda serbica Pancic), natalijine ramondije (Ramonda natalia Pancic), srpska vijošnica (Parietaria serbica Pancic), kao i 39 mezijskih, 20 balkanskih i šest ilirskih endema i subendema i očuvanja posebne prirodne vrednosti koju čini klisura Jelašničke reke sa bogatom i raznovrsnom morfološkom ornametikom.
Klisura se nalazi u Ponišavlju, na desetak kilometara istočno od grada Niša. Pruža se pravcem severozapad-jugoistok. Nastala je intenzivnim vertikalnim usecanjem Jelašničke reke u krečnjačke stene, pri čemu je nastala uska dolina strmih strana u dužini od oko 1,5 kilometara. Odseci klisure su stepenasto raspoređeni i vodnom erozijom razbijeni na stenovite rtove, usamljene zupce, platna i stubove. Bogata morfološka ornamentika, koja klisuri daje veoma atraktivan izgled, dopunjena je specifičnim oblicima kraške erozije: prozorcima, potkapinama, šupljinama i kavernama u stenama. Veličinom, lepotom i bizarnošću svoga položaja posebno se ističu prozorci Kulina i Sveti Ilija.
Područje Jelašničke klisure, kao stanište brojnih reliktnih i endemičnih vrsta, ima izuzetan značaj u proučavanju istorije živog sveta balkanskog prostora. Simbol ove klisure su: srpska ramondija (Ramonda serbica) i Natalijina ramonda (Ramonda nathaliae), tercijerni relikti Balkana. Jelašnička klisura je, pored Sićevačke klisure, jedini lokalitet na Balkanu gde je uspostavljena zona kontakta između ove dve endemoreliktne sestrinske vrste. One u ovoj klisuri grade globalno značajnu zajednicu Ramondetum nathaliae –serbicae.
Specijalni rezervat prirode „Jelašnička klisura“.
NACIONALNA KATEGORIJA
Ι kategorija zaštite - zaštićeno područje međunarodnog, nacionalnog, odnosno izuzetnog značaja.
POVRŠINA
115,73 ha.
REŽIM ZAŠTITE
Režim zaštite II (drugog) stepena.
OPŠTINA/E
Niš, K.O. Čukljenik i K.O. Jelašnica.
PRETHODNA ZAŠTITA
Nije bilo zaštite pre 1995. Godine.
AKT O ZAŠTITI
Uredba o zaštiti specijalnog rezervata prirode „Jelašnička klisura“ („Službeni glanik RS“, br. 9/1995).
UPRAVLJAČ
Javno preduzeće „Srbijašume“.
KRATAK OPIS
Jelašnička klisura je zaštićena radi očuvanja staništa prirodnih retkosti, endemo-reliktnih vrsta srpske ramondije (Ramonda serbica Pancic), natalijine ramondije (Ramonda natalia Pancic), srpska vijošnica (Parietaria serbica Pancic), kao i 39 mezijskih, 20 balkanskih i šest ilirskih endema i subendema i očuvanja posebne prirodne vrednosti koju čini klisura Jelašničke reke sa bogatom i raznovrsnom morfološkom ornametikom.
Klisura se nalazi u Ponišavlju, na desetak kilometara istočno od grada Niša. Pruža se pravcem severozapad-jugoistok. Nastala je intenzivnim vertikalnim usecanjem Jelašničke reke u krečnjačke stene, pri čemu je nastala uska dolina strmih strana u dužini od oko 1,5 kilometara. Odseci klisure su stepenasto raspoređeni i vodnom erozijom razbijeni na stenovite rtove, usamljene zupce, platna i stubove. Bogata morfološka ornamentika, koja klisuri daje veoma atraktivan izgled, dopunjena je specifičnim oblicima kraške erozije: prozorcima, potkapinama, šupljinama i kavernama u stenama. Veličinom, lepotom i bizarnošću svoga položaja posebno se ističu prozorci Kulina i Sveti Ilija.
Područje Jelašničke klisure, kao stanište brojnih reliktnih i endemičnih vrsta, ima izuzetan značaj u proučavanju istorije živog sveta balkanskog prostora. Simbol ove klisure su: srpska ramondija (Ramonda serbica) i Natalijina ramonda (Ramonda nathaliae), tercijerni relikti Balkana. Jelašnička klisura je, pored Sićevačke klisure, jedini lokalitet na Balkanu gde je uspostavljena zona kontakta između ove dve endemoreliktne sestrinske vrste. One u ovoj klisuri grade globalno značajnu zajednicu Ramondetum nathaliae –serbicae.
