NAZIV I VRSTA PRIRODNOG DOBRA
Predeo izuzetnih odlika „Kosmaj“.
NACIONALNA KATEGORIJA
III (treće) kategorije zaštićeno prirodno dobro se kategoriše kao značajno prirodno dobro.
POVRŠINA
3514,50 ha.
REŽIM/I ZAŠTITE
Uspostavljeni su režimi zaštite II i III stepena.
OPŠTINA/E
Beograd.
PRETHODNA ZAŠTITA
Nije bilo zaštite pre 2004. godine.
AKT O ZAŠTITI
Rešenje o stavljanju pod zaštitu prirodnog dobra ''Kosmaj'', broj: 501-890/05-XIII-01, („Službeni list grada Beograda“, br. 29 – 36)
UPRAVLJAČ
JP „Srbijašume“
KRATAK OPIS (OSNOVNE PRIRODNE I STVORENE VREDNOSTI)
Područje Kosmaja se nalazi pedesetak kilometara južno od Beograda, u njegovom administrativnom području. Kosmaj i njegova šira okolina predstavljaju područje od posebnog kulturno-istorijskog značaja, sa većim brojem zaštićenih kulturnih dobara, evidentiranih spomeničkih objekata i utvrđenih značajnih mesta. U zaštićenom području ističu se kulturno-istorijske vrednosti manastira: Kastaljan, Pavlovac, Tresije,... Specifičan geološki sastav terena (neogeni peskovi i gline, laporci, krečnjaci, breče, peščari i serpentiniti), nadmorska visina do 630 m bitno su uticali na floristički i vegetacijski diverzitet Kosmaja.
Područje raspolaže i neočekivano visokim stepenom biološke raznovrsnosti, odnosno bogatim fondom živog sveta sa brojnim predstavnicima svrstanim u prirodne retkosti, ugrožene, reliktne i endemične vrste.
Područje se nalazi u zoni umereno-kontinentalne klime i bogato je livadsko-travnom i žbunastom vegetacijom. Šumska vegetacija zauzima oko 10% prostora gde su zastupljene uglavnom šume hrasta, graba i bukve, u vidu manjih kompleksa, šumaraka i drvoreda. Veći kompleksi se nalaze samo na masivu Kosmaja, i u području Guberevačke šume. Najveći deo područja pripada ravničarskoj i brdskoj visinskoj zoni. Površine pod kulturama različitog sastava zastupljene su sa preko 60%. Po površini je najveća izdanačka šuma bukve sa 24,1% dok neobraslih površini ima 26,93 ha ili 4,1 %. U nižim delovima masiva Kosmaja i u podnožju prisutni su zeljasti tipovi vegetacije okarakterisani kseromezofilnim pašnjacima i kserofilnim brdskim livadama najbolje razvijenim na području Košutice.
Iako relativno niska planina, Kosmaj se odlikuje prisustvom pojedinih biljnih vrsta koje su na području Srbije retke i ugrožene, a njegov biljni pokrivač predstavljen je pre svega šumskom vegetacijom. Na nižim nadmorskim visinama (250-400 m) razvija se pojas sladunovo-cerove šume Quercetum frainetto-cerris Rudski, a iznad 400 m kitnjakovo-grabova šuma Querco-Carpinetum serbicum. Na vrhovima Velikog i Malog Kosmaja (500-626 m) javlja se bukova šuma Fagetum montanum, koja se u nekim delovima (Suvi Do) spušta do ispod 300 m n.v.
U pogledu prostorne zastupljenosti najveća po površini je izdanačka šuma bukve sa 24,1% dok neobraslih površini ima 26,93 ha ili 4,1 %. U nižim delovima masiva Kosmaja i u podnožju prisutni su zeljasti tipovi vegetacije okarakterisani kseromezofilnim pašnjacima i kserofilnim brdskim livadama koje su najbolje razvijeni na području Košutice.
U pogledu faune sisara, područje Kosmaja pripada, po svemu zoni potencijalno umereno visokog diverziteta faune sisara, sa do sada regi¬strovane 34 vrste. Visok je procenat faune sisara stavljene na preliminarni spisak za Crvenu listu kičmenjaka Srbije (64,71%). Relativno mali broj do sada registrovanih vrsta je verovatno posledica nedostatka temeljnih istraživanja faune sisara na Kosmaju i širem području.
Predeo izuzetnih odlika „Kosmaj“.
NACIONALNA KATEGORIJA
III (treće) kategorije zaštićeno prirodno dobro se kategoriše kao značajno prirodno dobro.
POVRŠINA
3514,50 ha.
REŽIM/I ZAŠTITE
Uspostavljeni su režimi zaštite II i III stepena.
OPŠTINA/E
Beograd.
PRETHODNA ZAŠTITA
Nije bilo zaštite pre 2004. godine.
AKT O ZAŠTITI
Rešenje o stavljanju pod zaštitu prirodnog dobra ''Kosmaj'', broj: 501-890/05-XIII-01, („Službeni list grada Beograda“, br. 29 – 36)
UPRAVLJAČ
JP „Srbijašume“
KRATAK OPIS (OSNOVNE PRIRODNE I STVORENE VREDNOSTI)
Područje Kosmaja se nalazi pedesetak kilometara južno od Beograda, u njegovom administrativnom području. Kosmaj i njegova šira okolina predstavljaju područje od posebnog kulturno-istorijskog značaja, sa većim brojem zaštićenih kulturnih dobara, evidentiranih spomeničkih objekata i utvrđenih značajnih mesta. U zaštićenom području ističu se kulturno-istorijske vrednosti manastira: Kastaljan, Pavlovac, Tresije,... Specifičan geološki sastav terena (neogeni peskovi i gline, laporci, krečnjaci, breče, peščari i serpentiniti), nadmorska visina do 630 m bitno su uticali na floristički i vegetacijski diverzitet Kosmaja.
Područje raspolaže i neočekivano visokim stepenom biološke raznovrsnosti, odnosno bogatim fondom živog sveta sa brojnim predstavnicima svrstanim u prirodne retkosti, ugrožene, reliktne i endemične vrste.
Područje se nalazi u zoni umereno-kontinentalne klime i bogato je livadsko-travnom i žbunastom vegetacijom. Šumska vegetacija zauzima oko 10% prostora gde su zastupljene uglavnom šume hrasta, graba i bukve, u vidu manjih kompleksa, šumaraka i drvoreda. Veći kompleksi se nalaze samo na masivu Kosmaja, i u području Guberevačke šume. Najveći deo područja pripada ravničarskoj i brdskoj visinskoj zoni. Površine pod kulturama različitog sastava zastupljene su sa preko 60%. Po površini je najveća izdanačka šuma bukve sa 24,1% dok neobraslih površini ima 26,93 ha ili 4,1 %. U nižim delovima masiva Kosmaja i u podnožju prisutni su zeljasti tipovi vegetacije okarakterisani kseromezofilnim pašnjacima i kserofilnim brdskim livadama najbolje razvijenim na području Košutice.
Iako relativno niska planina, Kosmaj se odlikuje prisustvom pojedinih biljnih vrsta koje su na području Srbije retke i ugrožene, a njegov biljni pokrivač predstavljen je pre svega šumskom vegetacijom. Na nižim nadmorskim visinama (250-400 m) razvija se pojas sladunovo-cerove šume Quercetum frainetto-cerris Rudski, a iznad 400 m kitnjakovo-grabova šuma Querco-Carpinetum serbicum. Na vrhovima Velikog i Malog Kosmaja (500-626 m) javlja se bukova šuma Fagetum montanum, koja se u nekim delovima (Suvi Do) spušta do ispod 300 m n.v.
U pogledu prostorne zastupljenosti najveća po površini je izdanačka šuma bukve sa 24,1% dok neobraslih površini ima 26,93 ha ili 4,1 %. U nižim delovima masiva Kosmaja i u podnožju prisutni su zeljasti tipovi vegetacije okarakterisani kseromezofilnim pašnjacima i kserofilnim brdskim livadama koje su najbolje razvijeni na području Košutice.
U pogledu faune sisara, područje Kosmaja pripada, po svemu zoni potencijalno umereno visokog diverziteta faune sisara, sa do sada regi¬strovane 34 vrste. Visok je procenat faune sisara stavljene na preliminarni spisak za Crvenu listu kičmenjaka Srbije (64,71%). Relativno mali broj do sada registrovanih vrsta je verovatno posledica nedostatka temeljnih istraživanja faune sisara na Kosmaju i širem području.
