Izdavanje mišljenja za plantažni i farmerski uzgoj stogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka i životinja
Radi zaštite, očuvanja i korišćenja biodiverziteta, bioloških resursa i genetičkog materijala, naročito strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka i životinja na način koji omogućava njihov opstanak, raznovrsnost, obnavljanje i unapređivanje u slučaju narušenosti, sprovodi se niz mera i aktivnosti na upravljanju njihovim populacijama. Zakon o zaštiti prirode prepoznaje mogućnost sakupljanja strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i njihovih delova iz prirode za potrebe sticanja „matičnog jata“ i njihovog uzgoja u in-situ i ex-situ uslovima (izvan njihovih prirodnih staništa). Dozvolu za sakupljanje matičnih jedinki divljih vrsta biljaka, životinja i njihovih delova u cilju razmnožavanja, gajenja i prometa njihovih potomaka u komercijalne svrhe u za to registrovanim plantažama i farmama izdaje Ministarstvo zaštite životne sredine, nakon pribavljanja mišljenja Zavoda za zaštitu prirode Srbije.
U okviru procedure izdavanja dozvole, Ministarstvo upućuje Zavodu zahtev pravnog lica, preduzetnika ili fizičkog lica na mišljenje. Podneti zahtev treba da sadrži:
- ime i prezime i adresu podnosioca sa kontakt telefonom;
- naučni i narodni naziv divljih vrsta i broj jedinki ili delova predviđenih za sakupljanje;
- ciljeve i svrhu sakupljanja;
- nazive lokaliteta na kojima bi se vršilo sakupljanje;
- način i vreme sakupljanja;
- katastarske parcele i opštine na kojima bi se obavljao uzgoj.
Po dobijanju dozvole za sakupljanje matičnih jedinki strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta, potrebno je da pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice podnese Zavodu za zaštitu prirode Srbije zahtev za izlazak na teren kako bi se izvršilo evidentiranje sakupljenog broja jedinki divljih vrsta biljaka, životinja i njihovih delova.
Matične jedinke se po unosu na plantažu ili farmu dalje prate kroz proceduru idavanja mišljenja o plantažnoj odnosno farmerskoj proizvodnji.
Pravno ili fizičko lice koje se bavi uzgojem strogo zaštićenih i zaštićenih vrsta u cilju njihovog prometa, treba da se obrati Zavodu zahtevom za evidentiranje i procenu proizvodnje. Zahtev treba da sadrži:
- naziv, adresu, kontakt telefon i poreski identifikacioni broj pravnog lica;
- ime i prezime, adresu i kontakt telefon poljoprivrednog proizvođača koga je angažovalo pravno lice za plantažni ili farmerski uzgoj;
- ime i prezime i adresu fizičkog lica i kontakt telefon;
- naučni i narodni naziv divljih vrsta koje se uzgajaju;
- broj katastarskih parcela, katastarske opštine i opštine na kojima su formirane odnosno registrovane plantaže ili farme i
- veličinu i površinu objekta.
Uz zahtev se prilažu i:
- fotokopija vlasničkog lista za katastarsku parcelu na kojoj se vrši uzgoj ili ugovora o zakupu ukoliko parcela nije u vlasništu uzgajivača;
- dozvola za sakupljanje iz prirode izdata od strane nadležnog ministarstva kojom se utvrđuje poreklo primeraka divljih vrsta uzetih iz prirode i
dokaz ako se radi o potomcima matičnih jedinki ili primercima iz uvoza (fotokopija fakture ili otpremnice, potvrda o poklonu sadnog materijala i sl.);
- potvrda o uplaćenoj Republičkoj administrativnoj taksi za izdavanje mišljenja koja je određena u skladu sa Zakonom o republičkim administrativnim taksama.
Nakon uvida u podneti zahtev, priloženu dokumentaciju i Centralni registar zaštićenih prirodnih dobara koji vodi Zavod, stručni saradnici Zavoda organizuju terenski obilazak plantaže odnosno farme, kojim se utvrđuju uslovi uzgoja, parametri nege i dinamika produkcije. Na osnovu prikupljenih podataka, Zavod podnosiocu zahteva izdaje mišljenje o plantažnoj ili farmerskoj proizvodnji divljih biljaka, životinja i njihovih delova, čime se potvrđuje poreklo primeraka gajenih u zatočeništvu.
Vlasnici primeraka strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta životinja u obavezi su da osiguraju da primerci divljih vrsta ne pobegnu iz uzgoja u prirodu. U slučaju bega, odgovorni su za štetu koju prouzrokuju te životinje.
Treba napomenuti da se dozvoljava sakupljanje matičnih jedinki samo zaštićenih divljih vrsta gljiva, lišajeva, biljaka, životinja i njihovih delova za plantažni i farmerski uzgoj. Uzgoj jedinki strogo zaštićenih divljih vrsta moguć je samo ukoliko su poreklom iz uvoza.
Takođe postoji mogućnost da i Ministarstvo zabrani uzgoj, ako na osnovu mišljenja naučne ili stručne organizacije utvrdi da uzgoj ili veštačko razmnožavanje strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta predstavlja opasnost po zdravlje ljudi, dobrobit životinja ili životnu sredinu.
