NAZIV I VRSTA PRIRODNOG DOBRA
Predeo izuzetnih odlika „Tatkova zemunica“.
NACIONALNA KATEGORIJA
III kategorija zaštite - zaštićeno područje lokalnog značaja.
POVRŠINA
361 ha.
REŽIM/I ZAŠTITE
Na zaštićenom području su ustanovljeni režimi zaštite II i III stepena, s tim da je pod režimom III stepena zaštite 97% površine, odnosno oko 352 ha.
OPŠTINA/E
U administrativnom smislu zaštićena površina pripada K.O. Devča, Opština Merošina. Nalazi se u centralnoj Srbiji, na južnoj padini planine Mali Jastrebac, na udaljenosti od 25 km od grada Niša.
PRETHODNA ZAŠTITA
Rešenjem o stavljanju pod zaštitu države dela prirodnog područja planine Mali Jastrebac br. 633-3, SO Merošina („Službeni glasnik opštine Niš“ br. 33/1971) ovaj prostor je zaštićen kao Memorijalni prirodni spomenik „Tatkova zemunica“. Povod prvobitne zaštite bila je činjenica da se unutar šumskog kompleksa nalazi zemunica u kojoj je 13. avgusta 1942. godine poginuo Nikodije Stojanović - Tatko, narodni heroj i borac Topličkog partizanskog odreda.
Tokom II Svetskog rata na prostoru zaštićenog prirodnog dobra i šire, borci Topličkog partizanskog odreda sukobili su se sa jedinicama Srpske državne straže, Dobrovoljačke jedinice i četnika. Dve zemunice, izgrađene na ovom prostoru za skladištenje namirnica, korišćene su kao sklonište boraca tokom ofanzive. U blizini zemunica je 1975. godine uređen prostor u čast učesnika pokreta otpora u vreme II Svetskog rata, a na inicijativu Saveza boraca II Svetskog rata Republike Srbije. Ovo spomen područje „Tatkova zemunica“ čini spomenička kompozicija u prostoru koja se sastoji od 8 segmenata, kao i spomen ploče memorijalnog karaktera. U okviru zaštićenog područja se nalazi i crkva Sveti Vrači, hotel „Mali Jastrebac“ sa sportskim terenima i odmaralište Kazneno popravnog zavoda Niš, Deligrad.
AKT O ZAŠTITI
Odluka o proglašenju zaštite Predela izuzetnih odlika „Tatkova zemunica“ („Službeni glasnik Grada Niša“ br. 17/2015).
UPRAVLJAČ
JP „Srbijašume“.
KRATAK OPIS (OSNOVNE PRIRODNE I STVORENE VREDNOSTI)
Zaštićeno područje čini šumski kompleks bukove i hrastove šume, visinskog dijapazona 500-920 m nadmorske visine. Na ovom prostoru dominira mezijska bukva (Fagus moesiaca), a zatim hrast kitnjak (Quercus petraea) i hrast cer (Quercus cerris). Ukupna površina zaštićenog područja iznosi oko 361 ha, od čega je u državnoj svojini oko 345 ha, a u privatnoj oko 16 ha. Najbliža naselja su sela Gornja Devča, Padina i Krajkovac. Zaštićeni prostor je smešten između korita Krajkovačke reke i Jasičkog potoka sa istočne strane i grebenskog dela Malog Jastrepca sa zapadne strane, sa vrhovima Ljutički krst (904 m), Crveni breg (881 m) i Golemi laz (770 m), a pored očuvanih prirodnih vrednosti, odlikuje se i značajnim kulturno–istorijskim i estetskim karakteristikama. Posebnu ambijentalnu vrednost ovom prostoru daje manja veštačka akumulacija nizvodno od zaštićenog prirodnog dobra - Krajkovačko jezero, koju Jasički potok i Krajkovačka reka pune kvalitetnom izvorskom vodom. Planina Jastrebac, koju čine dva planinska masiva, Veliki i Mali Jastrebac, pripada rodopskim planinama i nalazi se severno od reke Toplice. Jastrebac ima uporednički pravac dužine 45 km i važi za jedno od najšumovitijih područja naše zemlje i kao takvo se nalazi u procesu evaluacije prirodnih vrednosti radi uspostavljanja zaštite na širem prostoru.
Predeo izuzetnih odlika „Tatkova zemunica“.
NACIONALNA KATEGORIJA
III kategorija zaštite - zaštićeno područje lokalnog značaja.
POVRŠINA
361 ha.
REŽIM/I ZAŠTITE
Na zaštićenom području su ustanovljeni režimi zaštite II i III stepena, s tim da je pod režimom III stepena zaštite 97% površine, odnosno oko 352 ha.
OPŠTINA/E
U administrativnom smislu zaštićena površina pripada K.O. Devča, Opština Merošina. Nalazi se u centralnoj Srbiji, na južnoj padini planine Mali Jastrebac, na udaljenosti od 25 km od grada Niša.
PRETHODNA ZAŠTITA
Rešenjem o stavljanju pod zaštitu države dela prirodnog područja planine Mali Jastrebac br. 633-3, SO Merošina („Službeni glasnik opštine Niš“ br. 33/1971) ovaj prostor je zaštićen kao Memorijalni prirodni spomenik „Tatkova zemunica“. Povod prvobitne zaštite bila je činjenica da se unutar šumskog kompleksa nalazi zemunica u kojoj je 13. avgusta 1942. godine poginuo Nikodije Stojanović - Tatko, narodni heroj i borac Topličkog partizanskog odreda.
Tokom II Svetskog rata na prostoru zaštićenog prirodnog dobra i šire, borci Topličkog partizanskog odreda sukobili su se sa jedinicama Srpske državne straže, Dobrovoljačke jedinice i četnika. Dve zemunice, izgrađene na ovom prostoru za skladištenje namirnica, korišćene su kao sklonište boraca tokom ofanzive. U blizini zemunica je 1975. godine uređen prostor u čast učesnika pokreta otpora u vreme II Svetskog rata, a na inicijativu Saveza boraca II Svetskog rata Republike Srbije. Ovo spomen područje „Tatkova zemunica“ čini spomenička kompozicija u prostoru koja se sastoji od 8 segmenata, kao i spomen ploče memorijalnog karaktera. U okviru zaštićenog područja se nalazi i crkva Sveti Vrači, hotel „Mali Jastrebac“ sa sportskim terenima i odmaralište Kazneno popravnog zavoda Niš, Deligrad.
AKT O ZAŠTITI
Odluka o proglašenju zaštite Predela izuzetnih odlika „Tatkova zemunica“ („Službeni glasnik Grada Niša“ br. 17/2015).
UPRAVLJAČ
JP „Srbijašume“.
KRATAK OPIS (OSNOVNE PRIRODNE I STVORENE VREDNOSTI)
Zaštićeno područje čini šumski kompleks bukove i hrastove šume, visinskog dijapazona 500-920 m nadmorske visine. Na ovom prostoru dominira mezijska bukva (Fagus moesiaca), a zatim hrast kitnjak (Quercus petraea) i hrast cer (Quercus cerris). Ukupna površina zaštićenog područja iznosi oko 361 ha, od čega je u državnoj svojini oko 345 ha, a u privatnoj oko 16 ha. Najbliža naselja su sela Gornja Devča, Padina i Krajkovac. Zaštićeni prostor je smešten između korita Krajkovačke reke i Jasičkog potoka sa istočne strane i grebenskog dela Malog Jastrepca sa zapadne strane, sa vrhovima Ljutički krst (904 m), Crveni breg (881 m) i Golemi laz (770 m), a pored očuvanih prirodnih vrednosti, odlikuje se i značajnim kulturno–istorijskim i estetskim karakteristikama. Posebnu ambijentalnu vrednost ovom prostoru daje manja veštačka akumulacija nizvodno od zaštićenog prirodnog dobra - Krajkovačko jezero, koju Jasički potok i Krajkovačka reka pune kvalitetnom izvorskom vodom. Planina Jastrebac, koju čine dva planinska masiva, Veliki i Mali Jastrebac, pripada rodopskim planinama i nalazi se severno od reke Toplice. Jastrebac ima uporednički pravac dužine 45 km i važi za jedno od najšumovitijih područja naše zemlje i kao takvo se nalazi u procesu evaluacije prirodnih vrednosti radi uspostavljanja zaštite na širem prostoru.
