NAZIV I VRSTA PRIRODNOG DOBRA
Predeo izuzetnih odlika „Veliko Ratno ostrvo“.
NACIONALNA KATEGORIJA
III kategorija – zaštićeno područje lokalnog značaja.
POVRŠINA
167.90 ha
REŽIM/I ZAŠTITE
Uspostavljeni su režimi zaštite I, II i III stepena.
I. Zona zaštite prirode (režim zaštite I stepena) ima karakter specijalnog rezervata prirode i obuhvata Malo ratno ostrvo u celini, zonu priobalja Velikog ratnog ostrva, šumski kompleks, vlažna područja unutar Velikog ratnog ostrva i vodene površine oko Malog ratnog ostrva.
II. Zona rekreacije (režim zaštite II stepena) obuhvata unutrašnje delove Velikog ratnog ostrva, nekadašnje obradive površine koje se i sada koriste na taj način, livadske površine priobalja prema Dunavcu, koje su sada delimično zauzete bespravno izgrađenim objektima, kao i lokaciju javnog pristana sa kontrolisanom javnom saobraćajnicom i zaštitnom zonom u širini od 10 m koja povezuje ovu lokaciju sa plažom Lido.
III. Zona turizma (režim zaštite III stepena) obuhvata plažu Lido sa planiranim proširenjem gde se mogu organizovati turističke — rekreativna ponuda i novi sadržaji.
Pored navedenih režima zaštite primenjuju se i režimi zaštite utvrđeni zakonom Republike Srbije i drugim propisima kojim se uređuje upravljanje međunarodnim plovnim putevima, zaštita vodosnabdevanja i vodoprivrednih objekata, zaštita močvarnih područja, kao i zaštita lovnih i ribolovnih rezervata. Po Međunarodnom statusu je značajno područje za ptice IBA (Important Bird Areas) i Evropske mreže zaštićenih prirodnih dobara Emerald (Emerald Area).
OPŠTINA/E
Beograd, Gradska opština Zemun
PRETHODNA ZAŠTITA
Nije bilo zaštite pre 2005. godine.
AKT O ZAŠTITI
Rešenje o stavljanju pod zaštitu prirodnog dobra „Veliko Ratno ostrvo“, br. 501-362/05-XII- 01, Skupština grada Beograda, 2005. („Službeni list grada Beograda“, br. 7/05).
UPRAVLJAČ
Javno komunalno preduzeće „Zelenilo Beograd“ .
KRATAK OPIS (OSNOVNE PRIRODNE I STVORENE VREDNOSTI)
Veliko i Malo Ratno ostrvo nalaze se u nebranjenoj plavnoj zoni Dunava, zbog čega je izostao direktan uticaj urbane zone Beograda, koji ga okružuje u dužini od dve trećine obale. Ostrva su ostala kao zelena oaza relativno sačuvane prirode koja poseduje raznolikost i bogatstvo živog sveta, karakteristično za nekada široke plavne zone Dunava i Save.
Danas se Zaštićeno prirodno dobro „Veliko Ratno ostrvo“ sastoji od dve rečne ade (Velikog i Malog Ratnog ostrva), koje su smeštene između 1172. i 1169 km toka Dunava, sa zaštitnim pojasom u širini od 50 metara akvatorije, odnosno od kote 70,10 vodostaja Dunava (EN). Zaštićeno prirodno dobro čini i svaka druga površina tla Velikog i Malog Ratnog ostrva koja se, pri najnižem stanju vodostaja nalazi iznad nivoa reke, kao i svi sprudovi koji se javljaju, odnosno koji se mogu javiti usled dejstva vodenih struja i promena u vegetaciji ili kao posledica nanosa, a koji su povezani sa adama sada iznosi 211 ha 36 a 78 m2 (Veliko Ratno ostrvo 210 ha 64 a 38 m2 a Malo Ratno ostrvo 72 a 40 m2).
Prirodno dobro „Veliko Ratno ostrvo“, stavljeno je pod zaštitu radi očuvanja živopisnih pejzažnih obeležja i nenarušenih primarnih predeonih vrednosti od izuzetnog značaja za očuvanje staništa prirodnih retkosti, retkih i ugroženih ptica močvarica i radi zaštite reprezentativne morfološke i geološke tvorevine – rečnog ostrva, nastalog na ušću Save u Dunav kao produkt fluvijalne faze u faciji korita, koje ima ekološki, kulturno-istorijski i rekreativni značaj za grad Beograd.
Veliko i Malo Ratno ostrvo po svim navedenim osnovama prema Ramsarskoj konvenciji, zaslužuju u celini zaštitu/poseban tretman. Mnogobrojne vrste ptica močvarica koje za vreme svojih sezonskih migracija prelaze granice i smatraju se međunarodnim obrom/bogatstvom. Pojedine vrste preko cele godine žive na ovakvim staništima, a neke ih koriste zda gnežđenje, ishranu ili odmorište u toku migracija.
Imajući u vidu da se područje ostrva većim delom plavi tokom prolećnih meseci, kada je i visok nivo Dunava, brojne riblje vrste za potrebe mresta zalaze u privremeno oformljene ili stalne bare na samom ostrvu i u njegovo priobalje, bogato plavnom i vodenom vegetacijom. Izolovane od antropogenog delovanja, bare predstavljaju pogodna prirodna plodišta riba.
Zastupljena su vrste karakteristična za vlažna staništa priobalja: crne toplole (Populus nigra), bele vrbe (Salix alba) i niža stabla i žbunovi krte vrbe (Salix fragilis) karakteristična u obodnim delovima koji ograničavaju plažu i stabla bademaste vrbe (Salix amygdalina), zatim zeleni jasen (Fraxinus viridis) i crni glog (Crataegus nigra). Pojavljuje se i korovski bagremac (Amorpha fruticosa) kao korovska.
Barska vegetacija koja se sreće u dvema barama, kao i u novonastaloj spajanjem spruda i ade prema Dunavu, u centralnom delu ostrva naseljava dublje delove vode, gradeći tzv. “podvodne livade”. Karakteristične vrste ove zajednice su: drezga (Ceratophyllum demersum), krocanj (Myriophyllum spicatum), a bliže obali površinu vode pokriva vodena spiradela (Spirodela polyrrhiza) i vodena paprat (Salvinia natans). Na otvorenoj površini bara prisutni su retki primerci belog lokvanja (Nymphaea alba) koji je u spisku zaštićenih prirodnih retkosti.
Predeo izuzetnih odlika „Veliko Ratno ostrvo“.
NACIONALNA KATEGORIJA
III kategorija – zaštićeno područje lokalnog značaja.
POVRŠINA
167.90 ha
REŽIM/I ZAŠTITE
Uspostavljeni su režimi zaštite I, II i III stepena.
I. Zona zaštite prirode (režim zaštite I stepena) ima karakter specijalnog rezervata prirode i obuhvata Malo ratno ostrvo u celini, zonu priobalja Velikog ratnog ostrva, šumski kompleks, vlažna područja unutar Velikog ratnog ostrva i vodene površine oko Malog ratnog ostrva.
II. Zona rekreacije (režim zaštite II stepena) obuhvata unutrašnje delove Velikog ratnog ostrva, nekadašnje obradive površine koje se i sada koriste na taj način, livadske površine priobalja prema Dunavcu, koje su sada delimično zauzete bespravno izgrađenim objektima, kao i lokaciju javnog pristana sa kontrolisanom javnom saobraćajnicom i zaštitnom zonom u širini od 10 m koja povezuje ovu lokaciju sa plažom Lido.
III. Zona turizma (režim zaštite III stepena) obuhvata plažu Lido sa planiranim proširenjem gde se mogu organizovati turističke — rekreativna ponuda i novi sadržaji.
Pored navedenih režima zaštite primenjuju se i režimi zaštite utvrđeni zakonom Republike Srbije i drugim propisima kojim se uređuje upravljanje međunarodnim plovnim putevima, zaštita vodosnabdevanja i vodoprivrednih objekata, zaštita močvarnih područja, kao i zaštita lovnih i ribolovnih rezervata. Po Međunarodnom statusu je značajno područje za ptice IBA (Important Bird Areas) i Evropske mreže zaštićenih prirodnih dobara Emerald (Emerald Area).
OPŠTINA/E
Beograd, Gradska opština Zemun
PRETHODNA ZAŠTITA
Nije bilo zaštite pre 2005. godine.
AKT O ZAŠTITI
Rešenje o stavljanju pod zaštitu prirodnog dobra „Veliko Ratno ostrvo“, br. 501-362/05-XII- 01, Skupština grada Beograda, 2005. („Službeni list grada Beograda“, br. 7/05).
UPRAVLJAČ
Javno komunalno preduzeće „Zelenilo Beograd“ .
KRATAK OPIS (OSNOVNE PRIRODNE I STVORENE VREDNOSTI)
Veliko i Malo Ratno ostrvo nalaze se u nebranjenoj plavnoj zoni Dunava, zbog čega je izostao direktan uticaj urbane zone Beograda, koji ga okružuje u dužini od dve trećine obale. Ostrva su ostala kao zelena oaza relativno sačuvane prirode koja poseduje raznolikost i bogatstvo živog sveta, karakteristično za nekada široke plavne zone Dunava i Save.
Danas se Zaštićeno prirodno dobro „Veliko Ratno ostrvo“ sastoji od dve rečne ade (Velikog i Malog Ratnog ostrva), koje su smeštene između 1172. i 1169 km toka Dunava, sa zaštitnim pojasom u širini od 50 metara akvatorije, odnosno od kote 70,10 vodostaja Dunava (EN). Zaštićeno prirodno dobro čini i svaka druga površina tla Velikog i Malog Ratnog ostrva koja se, pri najnižem stanju vodostaja nalazi iznad nivoa reke, kao i svi sprudovi koji se javljaju, odnosno koji se mogu javiti usled dejstva vodenih struja i promena u vegetaciji ili kao posledica nanosa, a koji su povezani sa adama sada iznosi 211 ha 36 a 78 m2 (Veliko Ratno ostrvo 210 ha 64 a 38 m2 a Malo Ratno ostrvo 72 a 40 m2).
Prirodno dobro „Veliko Ratno ostrvo“, stavljeno je pod zaštitu radi očuvanja živopisnih pejzažnih obeležja i nenarušenih primarnih predeonih vrednosti od izuzetnog značaja za očuvanje staništa prirodnih retkosti, retkih i ugroženih ptica močvarica i radi zaštite reprezentativne morfološke i geološke tvorevine – rečnog ostrva, nastalog na ušću Save u Dunav kao produkt fluvijalne faze u faciji korita, koje ima ekološki, kulturno-istorijski i rekreativni značaj za grad Beograd.
Veliko i Malo Ratno ostrvo po svim navedenim osnovama prema Ramsarskoj konvenciji, zaslužuju u celini zaštitu/poseban tretman. Mnogobrojne vrste ptica močvarica koje za vreme svojih sezonskih migracija prelaze granice i smatraju se međunarodnim obrom/bogatstvom. Pojedine vrste preko cele godine žive na ovakvim staništima, a neke ih koriste zda gnežđenje, ishranu ili odmorište u toku migracija.
Imajući u vidu da se područje ostrva većim delom plavi tokom prolećnih meseci, kada je i visok nivo Dunava, brojne riblje vrste za potrebe mresta zalaze u privremeno oformljene ili stalne bare na samom ostrvu i u njegovo priobalje, bogato plavnom i vodenom vegetacijom. Izolovane od antropogenog delovanja, bare predstavljaju pogodna prirodna plodišta riba.
Zastupljena su vrste karakteristična za vlažna staništa priobalja: crne toplole (Populus nigra), bele vrbe (Salix alba) i niža stabla i žbunovi krte vrbe (Salix fragilis) karakteristična u obodnim delovima koji ograničavaju plažu i stabla bademaste vrbe (Salix amygdalina), zatim zeleni jasen (Fraxinus viridis) i crni glog (Crataegus nigra). Pojavljuje se i korovski bagremac (Amorpha fruticosa) kao korovska.
Barska vegetacija koja se sreće u dvema barama, kao i u novonastaloj spajanjem spruda i ade prema Dunavu, u centralnom delu ostrva naseljava dublje delove vode, gradeći tzv. “podvodne livade”. Karakteristične vrste ove zajednice su: drezga (Ceratophyllum demersum), krocanj (Myriophyllum spicatum), a bliže obali površinu vode pokriva vodena spiradela (Spirodela polyrrhiza) i vodena paprat (Salvinia natans). Na otvorenoj površini bara prisutni su retki primerci belog lokvanja (Nymphaea alba) koji je u spisku zaštićenih prirodnih retkosti.
